Ráiteas ón Uachtarán Ó hUigínn maidir le bás Tras Honan
Dáta: Déa 30th Bea, 2024 | 16:17
"Ba é an cnuasach deireanach a fuair mé ó mo chara Gerald Dawe ná 'Revenant', leabhar dánta le híomhánna le John Behan. Leabhar an-álainn le dán an-speisialta, 'Only Son', tiomnaithe dá athair. Ba é an freagra a thug mé ar an dán sin sa chnuasach ná go raibh saothar Gerald Dawe ag éirí níos fearr agus níos fearr agus ag teacht ar 10 gcnuasach, dar liom. Saothar an-sainiúil déanta dánta a bhí ag tabhairt torthaí níos saibhre agus níos saibhre.
Scríobh Gerry Dawe as eispéireas ar leith a thug áit agus cuimhne ar leith dó san fhilíocht chomhaimseartha. Ghlac a shaothar go fonnmhar leis na téamaí is tábhachtaí den saol agus den chroí, as comhthéacs deargchroíoch Bhéal Feirste. Sna bailiúcháin, tugtar faoi na téamaí is íogaire le cúram meáite ceardaíochta a thug chun cuimhne dom scileanna éagsúla uile an longchlóis.
Bhí an caighdeán a leag sé síos dó féin chomh hard sin nach bhfuil aon rud iomarcach nó nach mbaineann le hábhar sna línte, go bhfuil rud éigin speisialta á athchruthú nó go bhfuil sé mar bhunús le freagra.
Is cailliúint an-suntasach agus speisialta é a bhás d'fhilíocht na Gaeilge agus dóibh siúd go léir a bhfuil grá acu do dhánta. Ar tí gradam idirnáisiúnta a fháil sna Stáit Aontaithe, ba aitheantas eile é don mheas atá aige ar a chuid oibre.
Bhí taithí agam féin agus ag Gerry ar Choláiste na hOllscoile, Gaillimh mar a tugadh air ag an am. Ní hamháin go raibh taithí againn ar thaighde a dhéanamh – ina chás féin, i measc go leor spéiseanna, saothar den scoth ar Carleton. Bhí muid inár gcomhghníomhaithe sa pholaitíocht in am an dóchais, dul chun cinn ó am go chéile, agus díomá. Thaistil muid achair fhada agus ní gan greann sna hiarrachtaí sin, rud a taifeadadh i gceann dá dhánta a bhfuil stór agam iontu.
Níorbh aon iontas é d'aon duine againn nuair a bhunaigh sé Ionad Oscar Wilde i gColáiste na Tríonóide. Forbraíodh a spéis agus a shaothar ar Wilde agus a thréimhse thar thréimhse fhada.
Ní cuimhin liom é ag díriú ar cheantar amháin seachas aon rud a chuirfeadh suim ann. Dar liomsa, ba ghlór an-tábhachtach é a bhí in ann baint a bheith aige le heispéiris na dtithe sraithe sin inar chuir daoine minutiae an tsaoil laethúil – an saol, na comharsana agus an cairdeas – chun tosaigh ar scoilteanna idé-eolaíochta a bhí i gceannas.
Bhí meas aige ar fhilí uile an Tuaiscirt, ach bhí instinct ar leith aige don chóngar, don phearsantacht agus don siombalachas a bhain le rudaí beaga bídeacha. Léiríodh é sin in 'Looking Through You: Northern Chronicles', mar shampla, a foilsíodh in 2020. De réir mar a tháinig an t-am a rith, bhí an obair ag éirí níos fearr agus níos fearr.
Agus an leabhar sin á thiomnú do Dorothea, luaigh sé Joseph Brodsky, "Ag tréimhsí áirithe staire níl ann ach filíocht atá in ann déileáil leis an réaltacht trí rud éigin intuigthe a dhéanamh de, rud nach gcoinneodh an intinn murach sin". Maidir leis sin, is éacht den scoth é saothar Gerald Dawes.
Tá file den scoth caillte in Éirinn agus cara lách luachmhar ag go leor againn.
Caillfidh mé go domhain é, mar a dhéanfaidh Sabina agus ár dteaghlach go léir. Ach is é an caillteanas is mó ná Dorothea, a n-iníon Olwen agus a leasmhac Iarla. Dóibh, a Saidhbhín agus is mian liom ár gcomhbhrón ó chroí agus ár ngrá a chur chucu ag an am seo."